Giardia lamblia
Giardia lamblia (Ogoniastek jelitowy, Wielkouściec jelitowy, Giardia intestinalis, Giardia duodenalis) – jest pierwotniakiem należącym do rodziny wiciowców. Wywołuje giardiozę – chorobę przewodu pokarmowego, odkrytą w 1681 roku przez van Leeuwenhoeka. Jest jedną z najczęściej występujących chorób pasożytniczych u ludzi, psów i kotów. Nazwa rodzajowa ”Giardia” upamiętnia francuskiego zoologa Alfreda Mathieu Giarda, natomiast nazwa gatunkowa ”lamblia” honoruje czeskiego lekarza Wilhelma Duszana Lambla.
Za pomocą specjalnej przyssawki, lamblia pasożytuje u ssaków na komórkach nabłonkowych jelita lub pęcherzyka żółciowego. Wyniki badań wykazały obecność tych pasożytów u kotów, psów, ludzi, zwierząt domowych, a także dzikich. Do zarażenia lamblią dochodzi najczęściej poprzez wypicie skażonej wody lub zjedzenie skażonego pożywienia.
Przebieg kliniczny giardiozy jest różny. Może być:
- bezobjawowy;
- typowy – objawy to bóle brzucha, gorączka. Mogą też pojawić się przewlekłe biegunki, zaburzenia wchłaniania, chudnięcie lub reakcje alergiczne.
Objawy ostrego zakażenia najczęściej występują po 1-3 tyg. od zainfekowania. Siła objawów zależne od wieku żywiciela i stanu wydolności układu odpornościowego, a także rodzaju szczepu lamblii.
U dzieci lamblie powodują zaburzenia w trawieniu tłuszczów i węglowodanów, co łącznie z niedoborem witamin i utratą białka w czasie biegunek prowadzi do niedożywienia i upośledzenia rozwoju fizycznego.
Cykl życiowy pasożyta obejmuje dwa stadia rozwojowe – trofozoit i cystę.
O diagnozie wykrycia tego pasożyta przesądza znalezienie cyst w kale. Prawdopodobieństwo wykrycia cyst w jednorazowym badaniu mikroskopowym kału wynosi 35–50%, ze względu na to, że przerwy w wydalaniu cyst mogą wynosić nawet do kilkanaście dni. Dlatego zwykle konieczne jest powtórzenie badania kału z kilkudniowym odstępem, by zwiększyć prawdopodobieństwo wykrycia cyst w diagnostyce.
Cykl życiowy Lamblii
- Do zarażenia dochodzi w wyniku spożycia pokarmu lub zanieczyszczonej wody.
- Pasożyt kolonizuje część przewodu pokarmowego – dwunastnicę i jelito czcze. W tych miejscach przyczepia się do ścianki jelita, żywi i mnoży się.
- W świetle jelita dochodzi do produkcji cyst, które są wydalane z kałem. Cysty mają kształt owalny i charakteryzują się dużą odpornością na czynniki środowiska zewnętrznego.
- Do zakażenia lambliami dochodzi w wyniku połknięcia cyst, które były w zanieczyszczonej wodzie.